Phương pháp nội soi tán sỏi qua da

Nội soi tán sỏi thận qua da là một phương pháp nội soi đặc biệt điều trị sỏi thận và cả sỏi niệu quản ở cao. Bệnh nhân được gây mê toàn thân. Bác sỹ phẫu thuật dùng một kim chọc qua da vùng lưng vào trong thận. Đường hầm của kim chọc dò sẽ được nong rộng bằng các dụng cụ nong để đạt được kích thước như thân một chiếc bút, qua đó cho phép đưa vào máy nội soi tán sỏi. Sỏi sẽ được tán thành mảnh vụn và hút ra. Sau đó, cũng qua đường hằm, đặt một ống thông thận dẫn lưu - ống thông này sẽ được rút ra sau 24 – 48 giờ. Trong một số trường hợp, có thể cần bổ sung tán sỏi ngoài cơ thể để xử lý nốt các mảnh sỏi còn sót lại.

Chỉ định 

Yếu tố giúp bác sỹ quyết định nội soi tán sỏi thận qua da là dựa vào chẩn đoán hình ảnh. Phim chụp UIV là lựa chọn đầu tiên, hình ảnh trên phim sẽ cho phép bác sỹ nhận biết được chính xác về kích thước, hình dáng, vị trí sỏi và đặc biệt là hình thể giải phẫu của đài bể thận và nhu mô thận. Trong những trường hợp cần thiết, bác sỹ có thể yêu cầu bệnh nhân chụp cắt lớp hoặc siêu âm trong khi mổ.

Phương pháp nội soi tán sỏi thận qua da được áp dụng cho:

• Những sỏi lớn hơn 20 mm, bao gồm cả các sỏi san hô phức tạp.
• Trường hợp có chống chỉ định đường tán sỏi ngoài cơ thể
• Trường hợp đã dùng tán sỏi ngoài cơ thể thất bại.

Phẫu thuật nội soi tán sỏi thận qua da không áp dụng được với các trường hợp bệnh nhân có rối loạn đông máu, hoặc có những bất thường về mạch máu trong thận, có nguy cơ chảy máu nặng. Kể cả với các trường hợp cao huyết áp, việc chống chỉ định cũng chỉ là tạm thời.
Ưu điểm của phương pháp nội soi tán sỏi thận qua da

• Phẫu thuật nhẹ nhàng, ít đau, thời gian nằm viện ngắn (3 – 4 ngày), hồi phục sức khỏe và trở lại làm việc nhanh (7 – 10 ngày)
• Tránh được sẹo mổ cho bệnh nhân, đồng nghĩa với việc tránh được các biến chứng của một vết mổ rộng để vào thận lấy sỏi.
• Khắc phục được tình trạng sót sỏi. Đây là ưu điểm đặc biệt của nội soi tán sỏi qua da nhờ khả năng cho phép kiểm tra toàn bộ cá đài bể thận và niệu quản. Mà với mổ thông thường và tán sỏi ngoài cơ thể không phải lúc nào cũng khống chế được tình trạng sót sỏi.
• Giảm tối đa tình trạng nhiễm trùng sau mổ so với phương pháp mổ thường.
• Ít tổn hại đến thận (ảnh hưởng của nội soi tán sỏi thận qua da tới chức năng thận <1%, trong khi đó nếu dùng phương pháp mổ mở lấy sỏi san hô có thể gây mất đi >30% chức năng thận do chính đường rạch trên nhu mô thận.                                 

Chăm sóc sau mổ thông thường:

Bệnh nhân có thể ngồi dậy đi lại trong phòng và dùng thức ăn nhẹ ngày thứ nhất sau phẫu thuật. Ngày thứ 2 bệnh nhân sẽ được chụp đài bể thận kiểm tra qua ống dẫn lưu thận để xác định lần cuối là không còn sót và thuốc cản quang lưu thông tốt xuống bàng quang. Sau đó ống dẫn lưu thận sẽ được rút ra.

Sau khi rút ống dẫn lưu thận, qua lỗ dẫn lưu có thể rỉ ra một chút nước tiểu song thông thường tình trạng này sẽ hết sau 3 đến 6 giờ nhờ có băng ép tại chỗ.


Thời gian lưu viện thông thường khoảng 3 đến 4 ngày. Bệnh nhân có thể trở lại làm việc sau 7 đến 10 ngày mà không phải duy trì chế độ điều trị đặc biệt nào. Nên uống từ 1,5 đến 2 lít nước mỗi ngày.

Bạn phải khám lại với bác sỹ phẫu thuật vài tuần sau mổ để đánh giá kết quả phẫu thuật, xem có còn sót sỏi và cần thiết phải tiếp tục điều trị nữa hay không.

Hàng năm nên chụp kiểm tra để phát hiện sớm tình trạng sỏi tái phát nếu có. uống thuốc nam trị sỏi thận 2-3đợt/năm để ngăn ngừa tái phát. Trong một vài trường hợp đặc biệt khi sỏi thận chỉ là hậu quả của một bệnh lý khác thì phải tiếp tục phát hiện và điều trị theo nguyên nhân.

Nguy cơ và biến chứng có thể xảy ra

• Hiện tượng chảy máu gặp trong khoảng 1,5 - 2% các trường hợp, thường xảy ra với sỏi lớn, phải làm nhiều lần và nhất là có bất thường về thận. Tuy nhiên tình trạng chảy máu nói chung đều được khống chế không mấy khó khăn nhờ ống dẫn lưu thận có bóng ép, gặp trong khoảng 80% các trường hợp. Với trường hợp chảy máu nặng do vết thương động mạch sẽ được khắc phục bằng kỹ thuật nút mạch (Embolization).
• Thủng bể thận: Nếu xảy ra sẽ được xử lý đơn giản nhờ để ống dẫn lưu thận thêm vài ngày và lỗ thủng sẽ tự khỏi.
• Thủng đại tràng, thủng màng phổi: Là các biến chứng rất hiếm gặp và việc điều trị bảo tồn luôn đem lại kết quả tốt.

Với những sỏi quá lớn và phức tạp có thể phải tiến hành nội soi tán sỏi thận qua da lần 2 qua cùng một đường hầm đã có hoặc qua đài thận khác. Thủ thuật này có thể được tiến hành lại ngay trong một lần mổ hoặc làm vào một lần khác sau 2 – 3 ngày. Trong trường hợp này, thời gian nằm viện khoảng 7 – 8 ngày.

Nhìn chung, với những ưu điểm của nội soi tán sỏi qua da, phương pháp này có khả năng thay thế hầu hết những trường hợp sỏi thận đã có chỉ định mổ thông thường. Nội soi tán sỏi thận qua da giúp cho bệnh nhân “hết sỏi – ít đau – chóng bình phục”

Tính kinh tế trong y tế của phương pháp nội soi tán sỏi thận qua da thể hiện ở chỗ nó đưa lại kết quả tốt cho sức khỏe, ít tai biến, giảm ngày điều trị và bệnh nhân sớm trở lại làm việc. Nếu như trong nền kinh tế có sự bùng nổ của mạng internet, công nghệ thông tin… với khái niệm mới về kinh tế trí thức thì trong nền y học của nhân loại, cuộc cách mạng của kỹ thuật mổ nội soi với trang thiết bị kỹ thuật cao nói chung và nội soi tán sỏi thận qua da nói riêng cũng có thể được coi là một ví dụ.