Sỏi tiết niệu y học cổ truyền xếp vào chứng thạch lâm, huyết lâm… 
Nguyên nhân là do thấp nhiệt uất kết, thận hư, khí hư. Bệnh được chia 
làm các thể: bàng quang thấp nhiệt, thận khí bất túc, thận âm hư suy…Số này xin giới thiệu  đến bạn đọc các bài thuốc trị bệnh thể thận khí bất túc và thận âm
 hư suy.
Thể thận khí bất túc: Biểu
 hiện tiểu ít, tiểu dắt, nhiều lần, không thông, bụng dưới trướng đầy, 
lưng gối mềm yếu, lưng lúc đau, lúc không; chất lưỡi đậm, rêu trắng 
mỏng, mạch tế vô lực. Pháp điều trị: bổ thận ích khí, thông lâm bài 
thạch.
Bài thuốc 
Tề sinh thận khí hoàn:thục
 địa 16g, sơn thù 8g, bạch linh 8g, trạch tả 8g, đơn bì 8g, phụ tử chế 
4g, quế chi 4g, ngưu tất 12g, xa tiền tử 12g. Sắc uống trong 7 ngày, 
ngày 1 thang, chia 3 lần, mỗi lần 1 bát, uống ấm, trước hoặc sau ăn 1 
giờ. Tác dụng: Thận khí hoàn có tác dụng ôn bổ thận dương, ngưu tất, xa 
tiền tử thông lâm bài thạch. Nếu các triệu chứng không thuyên giảm phải 
đến bệnh viện để khám và điều trị.
Thục địa dùng trong bài thuốc Tề sinh thận khí hoàn
Thể thận âm hư suy:
 Biểu hiện tiểu tiện ra máu, bụng dưới trướng đầy, lưng gối mềm yếu, đầu
 váng tai ù, triều nhiệt, ra mồ hôi trộm, chất lưỡi đỏ, rêu ít, mạch tế 
sác. Pháp điều trị: Tư âm giáng hỏa, thông lâm bài thạch.
Bài thuốc 
Bổ thận bài thạch thang:
 tri mẫu, thục địa, trạch tả, đương quy, hoàng bá đều 12g, kê nội kim 
10g, mộc thông 10g; cam thảo, sơn thù đều 6g, kim tiền thảo 30g; hải kim
 sa, xa tiền tử, hoàng kỳ 15g. Sắc uống ngày 1 thang. Sắc uống trong 7 
ngày, ngày 1 thang, chia 3 lần, mỗi lần 1 bát, uống ấm, trước hoặc sau 
ăn 1 giờ. Nếu các triệu chứng không thuyên giảm phải đến bệnh viện để 
khám và điều trị.
 Mộc thông dùng trong bài thuốc Bổ thận bài thạch thang
  
Phòng 
sỏi tiết niệu tái phát
Do 
sỏi tiết niệu hay tái phát nên cần lưu ý: uống nhiều nước để đảm 
bảo lượng nước tiểu ít nhất từ 2,5 lít/24giờ trở lên; chữa tích cực các 
đợt nhiễm khuẩn tiết niệu, viêm thận bể thận và chữa các triệu chứng và 
các biến chứng khác như ứ nước, ứ mủ bể thận, bí tiểu... Với bệnh nhân 
đã phẫu thuật cần lưu ý đến chế độ ăn hằng ngày hợp lý, không quá nhiều 
các sản phẩm có canxi và các chất có thể gây sỏi... Không nén nhịn khi 
buồn đi tiểu. Nếu có dấu hiệu tiểu buốt, dắt thì nên đến bệnh viện để 
khám và làm các xét nghiệm. Cần khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm 
các yếu tố nguy cơ gây bệnh, chẩn đoán và điều trị kịp thời nếu đã bị 
sỏi, tránh các biến chứng.
Điều trị 
sỏi tiết niệu bằng thuốc y học cổ truyền có kết quả tốt, tuy
 nhiên chủ yếu được chỉ định trong các trường hợp: kích thước sỏi nhỏ, 
sỏi nhẵn; chức năng thận bình thường; không có biến chứng ví dụ sỏi niệu
 quản gây chít hẹp đường niệu, ứ nước đài bể thận…; chống tái phát; bệnh
 nhân không chịu nổi phẫu thuật vì tuổi cao, thể trạng suy yếu…   
TS. Nguyễn Thị Tâm Thuận
(Theo suckhoedoisong.vn) 
