Ngay sau khi nhận được báo cáo nhanh của Trung tâm Y tế dự phòng
(TTYTDP) tỉnh Bạc Liêu về 1 trường hợp tử vong sau khi tiêm vắc-xin
Quinvaxem ngày 25/11/2013, Bộ Y tế đã gửi công điện cho Sở Y tế tỉnh Bạc
Liêu đề nghị Hội đồng tư vấn chuyên môn đánh giá tai biến sau tiêm
chủng của tỉnh sớm triển khai điều tra phân tích và đánh giá nguyên nhân
phản ứng sau tiêm báo cáo Bộ Y tế. Viện Pasteur TP. HCM cũng đã cử đoàn
công tác bao gồm các chuyên gia về dịch tễ học, tiêm chủng và lâm sàng
đến Bạc Liêu để cùng phối hợp với Sở Y tế Bạc Liêu triển khai điều tra
đánh giá nguyên nhân trường hợp tử vong này.
Theo báo cáo nhanh ngày 25/11 của TTYTDP tỉnh Bạc Liêu thì trường
hợp này là một trẻ gái 5 tháng tuổi, sau 4 tiếng tiêm vắc-xin Quinvaxem
mũi 1, có biểu hiện tím tái, nhập BV huyện Phước Long để điều trị và trẻ
tử vong 4 tiếng sau đó. Lô vắc-xin mà trẻ được tiêm là vắc-xin tài trợ
của GAVI do UNICEF mua và nhập vào Việt Nam tháng 8/2013 (vắc-xin này
sản xuất tháng 2/2013 và hết hạn sử dụng vào tháng 2/2016), lô vắc-xin
này đã được Viện kiểm định Vắc-xin và Sinh phẩm Bộ Y tế kiểm định cho
kết quả an toàn theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và lô
vắc-xin này cũng đã được tiêm cho khoảng 250.000 trẻ ở các tỉnh khác và
77 trẻ tiêm tại điểm tiêm ở xã, trong đó có 17 trẻ cùng ngày tiêm với
trẻ tử vong này, nhưng không ghi nhận trường hợp bất thường nào khác.
Quy trình bảo quản vắc-xin, khám sàng lọc, tư vấn, kỹ thuật tiêm và theo
dõi sau tiêm được thực hiện theo đúng quy định.
Đến thời điểm ngày 25/11/2013 đã có 62/63 tỉnh triển khai tiêm
vắc-xin Quinvaxem với tổng số trẻ được tiêm là khoảng 400.000 trẻ. Tỷ lệ
có phản ứng chung cả nước sau tiêm là 0,3%, thấp hơn rất nhiều so với
tỷ lệ thống kê của WHO (từ 10 - 50%). Hầu hết là các trường hợp phản ứng
sau tiêm chủng nhẹ (sốt nhẹ dưới 38,5ºC, sưng đau tại chỗ tiêm, quấy
khóc...). Không có báo cáo ca sốc phản vệ nào. Phản ứng tại chỗ, sốt và
các triệu chứng khác là một phần của phản ứng giữa hệ thống miễn dịch
của cơ thể với kháng nguyên vắc-xin. Tuy vậy, cũng có thể có những phản
ứng nặng hơn như tím tái, co giật, khóc thét dai dẳng, sốc phản vệ, bại
não..., nhưng rất hiếm gặp. Theo một báo cáo giám sát phản ứng sau tiêm
vắc-xin Quinvaxem tại Hà Nội tháng 11/2013, tỷ lệ phản ứng sau tiêm
sưng, nóng, đỏ, đau là 0,034%, sốt cao là 0,187%, tím tái là 0,032%, khó
thở là 0,011%, co giật là 0,023%. Như vậy, tỷ lệ phản ứng sau tiêm ở
Việt Nam vẫn thấp hơn hàng chục đến hàng trăm lần so với tỷ lệ thống kê
của WHO đối với vắc-xin có chứa thành phần ho gà toàn tế bào.
Nguyên nhân của trường hợp tử vong gần đây ở tỉnh Bạc Liêu đang được
đoàn điều tra xác minh. Dựa trên thông tin hiện có, không nghĩ đến
nguyên nhân chất lượng vắc-xin hay chất lượng dịch vụ tiêm chủng. Tuy
nhiên không loại trừ nguyên nhân do cơ địa của trẻ dị ứng với thành phần
của vắc-xin (nếu đúng thì tỷ lệ là 1 trường hợp/400.000 liều, thấp hơn
nhiều so với tỷ lệ 20 trường hợp/triệu liều của WHO), hay do trùng hợp
ngẫu nhiên với tình trạng bệnh lý khác của trẻ tại thời điểm tiêm chủng
vắc-xin
.
Thực hiện chỉ đạo của Bộ Y tế, Chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR)
Quốc gia đang chỉ đạo các điểm tiêm chủng trên cả nước thực hiện tốt
các quy định để bảo đảm an toàn và chất lượng tiêm chủng cao cho trẻ em.
Đề nghị các bà mẹ hợp tác tốt với cán bộ y tế trước, trong và sau tiêm
chủng, nếu có sự bất thường thì đưa trẻ ngay đến cơ sở y tế để chẩn đoán
kịp thời. Theo kế hoạch, Chương trình TCMR năm 2014 dự kiến được cung
cấp 140 tỷ đồng, giảm 40% so với năm 2013 và với kinh phí này có nguy cơ
phải cắt bỏ bớt một số vắc-xin và nhiều hoạt động của Chương trình
TCMR. Do đó Chương trình TMCR Quốc gia đề nghị Chính phủ tiếp tục hỗ trợ
kinh phí trong năm 2014 để bảo đảm đạt được các chỉ tiêu về tiêm chủng
mà Chính phủ đã phê duyệt bao gồm duy trì tỷ lệ tiêm chủng cao và đầy đủ
các loại vắc-xin, đảm bảo an toàn và chất lượng tiêm chủng, đưa thêm
vắc-xin mới vào Chương trình TCMR nhằm giữ vững thành quả TCMR, giảm tỷ
lệ mắc và tử vong các bệnh có thể dự phòng bằng vắc-xin.
GS.TS. Nguyễn Trần Hiển ( Trưởng ban điều hành Dự án TCMR)
TB
Lô vắc-xin Quinvaxem tiêm chủng tại xã Hưng Phú đã được kiểm tra chất lượng trước khi sử dụng
Liên quan đến trường hợp bé gái 5 tháng tuổi (sinh ngày 1/7/2013),
hiện ở xã Hưng Phú, huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu bị tử vong sau khi
tiêm nhắc vắc-xin Quinvaxem mũi 1 tại Bạc Liêu, ngày 26/11, Cục Y tế dự
phòng - Bộ Y tế đã có thông báo chính thức về vấn đề này. Theo Cục Y tế
dự phòng, ngay sau khi xảy ra sự việc trên, Sở Y tế, Trung tâm YTDP Bạc
Liêu đã đến trạm y tế xã Hưng Phú, BV huyện Phước Long để thăm hỏi gia
đình và bước đầu điều tra để làm rõ nguyên nhân. Theo báo cáo ban đầu,
điểm tiêm chủng tại xã Hưng Phú đáp ứng đầy đủ các quy trình chuyên môn
về công tác an toàn tiêm chủng như vấn đề khám sàng lọc, tư vấn trước và
theo dõi trẻ 30 phút sau tiêm chủng tại cơ sở y tế, vắc-xin được bảo
quản đúng quy định. Lô vắc-xin này đã được kiểm tra chất lượng trước khi
sử dụng.